Emigreren naar Frankrijk heeft nogal wat voeten in aarde. Je moet niet alleen jezelf opnieuw uitvinden, je wordt ook ondergedompeld in een heel andere cultuur. Het leverde per ongeluk een boek op: Croissantje Pindakaas, met ‘moi’ als auteur. Dit keer schrijf ik over kussen, zoenen en bisous. Hoe zou dat nu tijdens Corona eraan toegaan?

De omgangsvormen en tradities zijn in de verste verte niet te vergelijken met die van Nederland. Ik zou kunnen uitweiden over de werkmentaliteit, de gele hesjes of over het belang dat men hier hecht aan tussen de middag warm eten. Maar vandaag beperk ik me tot het Franse ‘kusgedrag’.

Hoi

In Nederland zeggen we zonder gêne op enkele meters afstand ‘hoi’ tegen elkaar. Of we zwaaien even. In sommige gevallen geven we elkaar kussen, maximaal drie, maar alleen als we elkaar een paar dagen zijn misgelopen.
Mannen kussen geen mannen, en kinderen worden buiten schot
gehouden. Zij hoeven niet iedereen te zoenen. Althans, ik kan
het me niet herinneren. Hier in La France daarentegen wordt er wat
af gesmakt. In het begin stortte ik mezelf in de armen van
François en alleman, en dacht met al dat gekus goed te integreren. Inmiddels weet ik dat het een verplichting is, waar je A) nooit onderuit komt en die B) bepaalt tot welke rangorde je binnen het dorp behoort.

Eeuwig gesmak

Het is een tijdrovende bezigheid inmiddels. Wachtend buiten de hekken van het schoolplein verzamelen alle ouders zich. Vaders en moeders die ik ken moet ik kussen. Twee keer, een kus op elke wang. Het is not done om iemand ‘zogenaamd niet te zien’, te negeren of over te slaan. Eenmaal ooit gekust zit je er levenslang aan vast. Zo loop ik plichtmatig op alle contacten af, geef mijn smakkerds en een hand of knikje aan de mensen die niet tot mijn ‘kussers’ behoren. Daarmee geef je aan, ik zeg gedag, maar je behoort nog niet tot de eeuwige kusgemeenschap. Hetzelfde geldt een beetje voor tutoyeren. In Frankrijk blijf je ‘vous’ zeggen, totdat met wederzijdse instemming de fase van ‘tu’ is ingetreden. Die stap zet je nooit meer terug.

Kus JIJ dié!?

Aanhangers van de oude stempel pleiten zelfs voor vier keer kussen. Ik kan je verzekeren dat is heel wat, zeker als ik een tiental ouders af moet gaan. Er zitten per ongeluk ook contacten bij waarvan ik inmiddels betwijfel of ik hen wel tot de ‘kus-groep’ had moeten toelaten. Roddeltantes die in de loop der tijd niet mijn waardering krijgen. Ze roepen soms ‘bonjour Eva, TU vas bien?’, om zo te onderstrepen dat we een tutoyerende committent hebben en dus op elkaar af moeten stappen om te kussen. Schoorvoetend doe ik dat, en voel de blikken van anderen een beetje in mijn rug prikken. ‘Kust zij die?!’ 

Kusfestijn

Als eenmaal het schoolhek opengaat komt er nog een tsunami aan kusjes op ons afrennen. Tientallen kinderen rennen plichtmatig alle ouders af. Soms staan ze zelfs voor mij in de rij om te kussen. En zo is het één kusfestijn, dag in dag uit. 

Hoewel Berend en Phileine al 7,5 jaar in Frankrijk wonen, is deze traditie nog steeds niet helemaal omarmd. Onze dochter kust op zich wel redelijk braaf elke volwassene die ze kent, maar Berend moet ik nog met regelmaat in het Nederlands porren: ‘Beer, kom op, kussen!’ Hij vindt het maar niks en draait geforceerd zijn wang van links naar rechts. Gelukkig voor het slapen gaan kan ik dan wel weer rekenen op een welgemeende Nederlandse smakkerd. Eentje, maar wel een hele welgemeende lekkere!